Blockchain ගැන දැන ගනිමු.
October 15, 2021 | Sahan Kodithuwakku
Blockchain තාක්ෂණය සරලව අර්ථ දැක්වෙන්නේ ඩිජිටල් වත්කමක සනාථතාවය සටහන් කරන විමධ්‍යගත, බෙදා හරින ලද ලෙජරයක් ලෙස ය. ආවේණික සැලසුමෙන්, Blockchain එකක දත්ත වෙනස් කිරීමට නොහැකි වන අතර එමඟින් ගෙවීම්, සයිබර් ආරක්‍ෂාව සහ සෞඛ්‍ය සේවා වැනි කර්මාන්ත සඳහා එය නීත්‍යානුකූල බාධාවක් වේ.
Blockchain යනු කුමක්ද?
බෙදා හරින ලද ලෙජර් තාක්ෂණය, එහෙමත් නැතිනම් Distributed Ledger Technology (DLT) ලෙස හැඳින්වෙන Blockchain, විමධ්‍යගතකරණය සහ Cryptographic Hashing භාවිතය තුළින් ඕනෑම ඩිජිටල් වත්කමක ඉතිහාසය වෙනස් කළ නොහැකි සහ විනිවිද පෙනෙන බවට පත් කරයි.
මෙම Blockchain සංකල්පය පහසුවෙන් තේරුම් ගැනීමට සරල උදාහරණයක් සලකා බලමු. Google Docs, Google Sheets වැනි යෙදුම් භාවිතයේදී අපට දක්නට ලැබෙන විශේෂ ලක්ෂණයක් ඇත. මෙම යෙදුම් භාවිතයෙන් සාදන ලේඛන, ඕනෑම අයෙක් සමඟ බෙදාගත් පසු දෙදෙනාටම මෙම ලේඛනය සංස්කරණය කිරීමට හැකි වන අතර එසේ සිදු කරන සංස්කරණ සහ එම සංස්කරණය සිදු කළ වේලාව, පුද්ගලයා ආදී විස්තර මෙම යෙදුමේ සටහන් කර ගනු ලැබේ. එනම් මෙම ලේඛනය පිළිබඳ ඇති සෑම දත්තයක් ම දෙදෙනාට ම රහස්‍ය භාවයෙන් තොර වේ. මෙම ලේඛනය සංස්කරණය කිරීමේ අයිතිය දෙදෙනාටම සමානව ඇත. එනම් විමධ්‍යගතකරණයට ලක් කර ඇත.
සැබැවින්ම Blockchain පිළිබඳව විමසා බැලීමේදී එහි සංකල්පය, Google Docs හි සංකල්පය ඉක්මවා ඈතට විහිදෙන නමුත්, සරලව මෙය තේරුම් ගැනීමට ඉහත ලෙස සසඳා බැලිය හැකි වේ.
Blockchain යනු විශේෂයෙන් බලාපොරොත්තු තැබිය හැකි සහ විප්ලවවාදී තාක්‍ෂණයකි. මන්ද එය අවදානම අඩු කිරීමට, වංචාව පිටු දැකීමට සහ පාරදෘශ්‍ය ලෙස පරිහරණය කිරීමට හැකි බැවිනි.
Blockchain වැදගත් සංකල්ප තුනකින් සමන්විත වේ : Blocks, Nodes සහ Miners.
Block
සෑම දාමයක්ම Blocks කිහිපයකින් සමන්විත වන අතර සෑම කොටසකම මූලික අංග තුනක් ඇත:
1. Block එකේ දත්ත.
2. Nonce ලෙස හැඳින්වෙන බිට් 32 ක සම්පූර්ණ සංඛ්‍යාවක්. Block එකක් සෑදූ විට අහඹු ලෙස උත්පාදනය වන Nonce, පසුව Block Header Hash උත්පාදනය කරයි.
3. Hash යනු Nonce සමඟ සම්බන්ධ වූ බිට් 256ක අංකයකි. එය 0 විශාල සංඛ්‍යාවකින් ආරම්භ විය යුතුය (එනම්, ඉතා කුඩා විය යුතුය).
දාමයක පළමු කොටස සෑදූ විට, Nonce විසින් Cryptographic Hash උත්පාදනය කරයි. Block එකේ ඇති දත්ත අත්සන් කළ බව සලකන අතර Mine නොකළහොත් Nonce සහ Hash සමඟ සදහටම බැඳී ඇත.
Miners
Miners ලෙස හැඳින්වෙන පුද්ගලයින් විසින් mining නම් ක්‍රියාවලිය තුළින් දාමයේ නව Blocks සාදයි.
Blockchain එකක සෑම Block එකකටම තමන්ටම ආවේණික Nonce අගයක් සහ Hash එකක් ඇත. නමුත් දාමයේ මෙයට පෙර ඇති Block එකේ Hash ගැනද සඳහන් වේ. එබැවින් විශේෂයෙන් විශාල Blockchain වල ඇති Blocks, mine කිරීම පහසු නොවේ.
පිළිගත් Hash එකක් උත්පාදනය කරන Nonce අගයක් සොයා ගැනීමේ ඇදහිය නොහැකි තරම් සංකීර්ණ ගණිත ගැටළුව විසඳීම සඳහා Miners නම් පුද්ගලයින් විසින් විශේෂ මෘදුකාංග භාවිතා කරති. Nonce බිට් 32 ක් පමණක් වන අතර Hash 256 ක් වන හෙයින්, නිවැරදි අගය සොයා ගැනීමට අපහසු වන්නේ දළ වශයෙන් බිලියන 4 ක් පමණ Nonce, Hash සංයෝජන තිබෙන බැවිනි. එසේ සොයාගන්නා අගය "Golden Nonce" ලෙස හඳුන්වයි. මෙම අගය සොයාගත් පසු ඔවුන්ගේ Block එක දාමයට එකතු වේ.
Blockchain එකෙහි කලින් තිබු ඕනෑම Block එකක වෙනසක් සිදු කිරීම සඳහා, වෙනස සමඟ ඇති බාධකය පමණක් නොව, පසුව එන සියලුම Block නැවත Mine අවශ්‍ය වේ. මේ නිසා Blockchain තාක්ෂණය හැසිරවීම අතිශයින් දුෂ්කර ය. Golden Nonce සොයා ගැනීමට විශාල කාලයක් සහ පරිගණක බලයක් අවශ්‍ය වන හෙයින් එය "Safety in Math" ලෙස හැඳින්වේ.
Block එකක් සාර්ථකව Mine කළ විට, එම වෙනස ජාලයෙහි ඇති සියලුම Node මඟින් පිළිගන්නා අතර අදාළ Miners හට මූල්‍යමය වශයෙන් ත්‍යාග පිරිනැමේ.
Node
Blockchain තාක්‍ෂණයේ වැදගත්ම සංකල්පයක් නම් විමධ්‍යගතකරණයයි. කිසිම පරිගණකයකට හෝ සංවිධානයකට දම්වැල හිමි කර ගත නොහැක. ඒ වෙනුවට එය දාමයට සම්බන්ධ Node හරහා බෙදා හරින ලද ලෙජරයකි. Node යනු Blockchain එකෙහි පිටපත් නඩත්තු කරන සහ ජාලය ක්‍රියා කරන ඕනෑම ආකාරයක ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංගයක් විය හැකිය.
සෑම Node එකකම එහිම Blockchain එකෙහි පිටපතක් ඇති අතර දාමය යාවත්කාලීන කිරීම, විශ්වාස කිරීම සහ සත්‍යාපනය කිරීම සඳහා අලුතින් Mine කරන ලද ඕනෑම Block එකක් ජාලය ඇල්ගොරිතමිකව අනුමත කළ යුතුය. Blockchain විනිවිද පෙනෙන බැවින් ලෙජරයේ ඇති සෑම ක්‍රියාවක්ම පහසුවෙන් පරීක්‍ෂා කර බැලිය හැකිය. සෑම හිමිකරුවෙකුට ම ඔවුන්ගේ ගනුදෙනු පෙන්නුම් කරන අද්විතීය අක්ෂරාංක හඳුනාගැනීමේ අංකයක් ලබා දෙනු ඇත.
පරීක්‍ෂණ හා සමබර ක්‍රමයක් සමඟ පොදු තොරතුරු සංයෝජනය කිරීම අවහිරතා අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගැනීමට සහ පරිශීලකයින් අතර විශ්වාසය ඇති කිරීමට උපකාරී වේ. අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම, තාක්ෂණය හරහා විශ්වාසයේ පරිමාණය වැඩි කිරීම ලෙස Blockchain සැලකිය හැකිය.
සටහන - සහන් ක‌ොඩිතුවක්කු